Theo kịch bản lạc quan, xuất khẩu thủy sản trong 5 tháng tới của năm 2023 có khả năng vượt 4 tỷ USD, nâng tổng giá trị xuất khẩu cả năm lên 9 tỷ USD
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) chỉ ra rằng mặc dù triển vọng thị trường thuận lợi hơn so với cuối năm trước, nhưng có khả năng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sẽ giảm trong năm nay.
Trong điều kiện lạc quan nhất là thị trường phục hồi và nguồn cung nguyên liệu ổn định, xuất khẩu thủy sản trong 5 tháng còn lại của năm 2023 có khả năng vượt 4 tỷ USD, nâng tổng giá trị xuất khẩu cả năm lên 9 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này vẫn thể hiện mức giảm khoảng 15-16% so với số liệu của năm 2022.
Các số liệu dự báo cho thấy giá trị xuất khẩu giảm đáng kể, với cá tra dự kiến giảm 28% xuống 1,7-1,8 tỷ USD và tôm dự kiến giảm 16-18% xuống khoảng 3,5-3,6 tỷ USD. Xuất khẩu cá ngừ và mực-bạch tuộc cũng được dự báo giảm 14-15%, tương ứng đạt 870 triệu USD và 650 triệu USD.
Bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của VASEP cho biết, xuất khẩu thủy sản dự kiến sẽ phục hồi do hiệu quả kinh tế của các thị trường trọng điểm được cải thiện trong nửa cuối năm. Ngoài ra, các thị trường như Mỹ và Trung Quốc đang có xu hướng tăng nhu cầu nhập khẩu. Những thị trường này đã giảm lượng hàng tồn kho, đang chuẩn bị đáp ứng nhu cầu cho các dịp lễ cuối năm và đón năm mới sắp tới.
Các doanh nghiệp và chuỗi cung ứng thủy sản được hỗ trợ kịp thời về vốn, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. Bà Hằng nhấn mạnh, sự hỗ trợ này nhằm đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định cho các hợp đồng xuất khẩu trong tương lai.
Trong khi đó, các sản phẩm thủy sản xuất khẩu của Việt Nam duy trì nguồn cung ổn định và có giá cạnh tranh so với các quốc gia khác, bà nói thêm.
Theo VASEP, xuất khẩu thủy sản 7 tháng đầu năm nay ước đạt khoảng 5 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số các sản phẩm nổi bật, cá tra có mức giảm đáng kể nhất với kim ngạch xuất khẩu giảm 36% so với cùng kỳ năm trước, tiếp theo là tôm và cá ngừ, cả hai đều giảm 27%.
Trong tháng 7, giá trị xuất khẩu thủy sản ước tính đạt 830 triệu USD, giảm 11% so với cùng kỳ năm 2022. Đáng chú ý, sự phục hồi đáng kể thể hiện rõ ở thị trường Trung Quốc, với mức tăng 45% so với cùng kỳ năm ngoái. về giá trị xuất khẩu, lên tới 180 triệu USD trong tháng Bảy.
Trong tháng 7, xuất khẩu sang các thị trường quan trọng khác đều giảm từ 5 đến 40% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường này bao gồm Mỹ, Hàn Quốc và EU. Tuy nhiên, thị trường Nhật Bản có xu hướng tích cực hơn do nhu cầu đối với hàng hóa chế biến và giá trị gia tăng, đặc biệt là các sản phẩm cá biển.
Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiềm năng nhất cho doanh nghiệp thủy sản Việt Nam khi hoạt động thương mại đang dần trở lại bình thường. Nửa cuối năm được dự đoán sẽ chứng kiến sự ổn định kinh tế lớn hơn ở Trung Quốc, cùng với sự cải thiện về thu nhập và tiêu dùng của người dân. Do đó, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang cả Trung Quốc đại lục và Hồng Kông đã sẵn sàng phục hồi, với tổng kim ngạch dự kiến khoảng 1,8 tỷ USD.
Theo ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhiều khả năng Việt Nam sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu thủy sản 9 tỷ USD trong cả năm.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, mặc dù đã nỗ lực rất nhiều để đạt được mục tiêu này, nhưng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vẫn đang duy trì mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD.
VASEP ghi nhận những tín hiệu khả quan trong cả xuất khẩu tôm và cá tra. Khối lượng xuất khẩu cá tra sang Mỹ đã vượt 50% mục tiêu dự kiến, với lượng cá tra tồn kho tại thị trường này giảm. Do đó, ngành thủy sản nên sẵn sàng tận dụng cơ hội này. Trường hợp tương tự cũng áp dụng cho xuất khẩu tôm, như Tiến đã nêu.
Hơn nữa, gói tín dụng 15 nghìn tỷ đồng hiện đang được triển khai để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới, ông giải thích.
VASEP cũng đã đưa ra một kịch bản kém lạc quan hơn. Trong khi thị trường có dấu hiệu phục hồi và nhu cầu dự kiến sẽ tăng, các sản phẩm thủy sản của Việt Nam có thể tiếp tục phải đối mặt với những thách thức về giá cả và cạnh tranh nguồn cung với các nước khác như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia và Thái Lan.
Điều này cho thấy ngành hiện đang thiếu các giải pháp cả trước mắt và lâu dài để giải quyết các vấn đề như chi phí sản xuất cao, lợi nhuận giảm, không đủ vốn để phát triển hàng tồn kho, dẫn đến khả năng thiếu nguyên liệu cho sản xuất trong nửa cuối năm.
Theo kịch bản này, giá trị xuất khẩu dự đoán sẽ dao động từ khoảng 3,5 tỷ USD đến 3,7 tỷ USD trong 5 tháng cuối năm và từ 8,5 tỷ USD đến 8,7 tỷ USD cho cả năm 2023. Trong số những con số này, mức giảm đáng kể nhất là xuất khẩu dự kiến sẽ được quan sát thấy trong lĩnh vực cá tra và tôm.
Tình hình xuất khẩu thủy sản có thể xấu đi nếu Liên minh châu Âu không dỡ bỏ cảnh báo ‘thẻ vàng’ đối với Việt Nam, trong khi chờ kết quả buổi làm việc của đoàn thanh tra thứ 4 dự kiến vào tháng 10/2023.